علم پشت یک استراحت خوب و نکات اثبات‌شده برای تبدیل آن به بخشی منظم از روز
استراحت‌های کاری، اگر به‌صورت هدفمند و مؤثر باشند، سرمایه‌گذاری‌هایی هستند که بازدهی چشمگیری دارند؛ تمرکز، انرژی و در نهایت عملکرد را بهبود می‌بخشند. تحقیقات نشان می‌دهد که استراحت‌ها توانایی تفکر شفاف را تقویت کرده، استرس را کاهش می‌دهند و حتی می‌توانند روابط کاری را بهبود ببخشند. بااین‌حال، موانع متعددی برای داشتن استراحت‌های مفید وجود دارد که عمدتاً از هنجارهای سازمانی و فشارهای شخصی ناشی می‌شوند. اما با استفاده از راهکارهای علمی، می‌توان این موانع را کنار زد و از استراحت‌ها به بهترین شکل بهره برد.
این مقاله به ما کمک می‌کند تا فرهنگی سالم در محیط کار داشته باشیم و نگرش منفی رایج درباره استراحت را تغییر بدهیم.
چرا به استراحت نیاز داریم؟
بدن و مغز انسان برای کار مداوم و بدون وقفه طراحی نشده‌اند. درست مانند هر سیستم عملکردی پیشرفته، ما به زمان‌هایی برای بازیابی، تنظیم مجدد و حفظ عملکرد مطلوب نیاز داریم.
از نظر فیزیولوژیکی
استراحت‌ها نقش مهمی در پیشگیری و کاهش خستگی دارند. مغز برای فعالیت‌های سنگین شناختی از گلوکز به‌عنوان سوخت استفاده می‌کند، و استراحت‌ها فرصتی برای بازیابی این منبع انرژی فراهم می‌کنند. علاوه بر این، استراحت‌ها سیستم استرس بدن را آرام کرده و سطح کورتیزول را تنظیم می‌کنند، که در نتیجه فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک (که مسئول واکنش‌های “جنگ یا گریز” است) کاهش می‌یابد. این کار نه‌تنها استرس فوری را کاهش می‌دهد، بلکه از استرس مزمن نیز جلوگیری می‌کند، که با مشکلات قلبی‌عروقی و ضعف سیستم ایمنی در ارتباط است. همچنین، در طول استراحت، مغز وارد حالتی به نام شبکه پیش‌فرض (default mode network) می‌شود که باعث افزایش تفکر درونی، خلاقیت و پردازش اطلاعات می‌شود.
از نظر روان‌شناختی
استراحت‌ها به حل یک چالش رایج در بهره‌وری کمک می‌کنند؛ فشار ذهنی ناشی از کارهای ناتمام شخصی که در طول روز ذهن ما را درگیر می‌کنند و در صورت نادیده‌گرفته‌شدن می‌توانند به بحران تبدیل شوند. انجام کارهای شخصی در زمان استراحت می‌تواند به کاهش این بار ذهنی کمک کرده و از وقوع بحران‌ها جلوگیری کند، تا کارکنان با ذهنی شفاف‌تر به کار خود بازگردند.
یک مطالعه درباره کارکنان پناهگاه‌های حیوانات نشان داد که تنها کسانی که برای یک دهه در این حرفه باقی مانده و به نقش‌های رهبری در سازمان و سطح ملی ارتقا پیدا کردند، افرادی بودند که استراحت‌گرفتن را نه‌تنها نشانه ضعف، بلکه یک قدرت می‌دانستند.
از آنجایی که استراحت‌ها باعث تنظیم مجدد ذهن، کاهش استرس و بازگشت تمرکز می‌شوند، مزایای آنها به تیم‌ها و سازمان‌ها نیز گسترش می‌یابد. تعاملات اجتماعی در طول استراحت می‌تواند روابط را تقویت کند و حس اجتماع را ایجاد کند، که به نوبه خود اعتماد، امنیت روانی، همکاری، انگیزه و نوآوری را در محیط کار افزایش می‌دهد.
موانع استراحت در محیط کار
با وجود فواید آشکار استراحت‌ها، بسیاری از افراد به دلایل مختلف فرهنگی، سازمانی و شخصی نمی‌توانند از آنها به‌درستی استفاده کنند. برخی از این موانع کاملاً شناخته‌شده‌اند:
- دسترسی ۲۴ ساعته به فناوری باعث شده که مرز بین کار و زندگی شخصی کم‌رنگ شود.
- فرهنگ‌های کاری پرفشار در برخی صنایع، کار بیش‌ازحد را به‌عنوان یک افتخار تلقی می‌کنند.
- نگاه افراد به کار نیز می‌تواند مانع استراحت شود؛ کسانی که کار را فقط ابزاری برای پیشرفت شخصی یا یک وظیفه اخلاقی برای ایجاد تغییر در جهان می‌بینند، اغلب استراحت را اتلاف وقت یا حتی یک شکست اخلاقی می‌دانند.
تحقیقات نشان داده که افراد حرفه‌ای در ابتدای مسیر شغلی خود، به‌دلیل فشار برای اثبات خود، معمولاً استراحت‌هایشان را پنهان می‌کنند. آنها در دستشویی شبکه‌های اجتماعی را چک می‌کنند، وانمود می‌کنند که مشغول کار هستند، یا در جلسات آنلاین خرید اینترنتی انجام می‌دهند. اما این استراحت‌های پنهان معمولاً بازیابی واقعی را فراهم نمی‌کنند، زیرا با حس گناه، ترس از لو رفتن و استرس همراه هستند.
چطور استراحت‌های مفیدی داشته باشیم؟
از آنجایی که استراحت‌ها بسیار ارزشمندند و افراد به هر شکلی که شده بالاخره به نحوی انجامش می‌دهند، چطور می‌توانیم مطمئن شویم که بهترین نوع استراحت را انتخاب می‌کنیم؟
نکات مهم برای استراحت‌های مؤثر:
زمان و مدت استراحت
- نیازی نیست که استراحت‌های طولانی مانند یک مرخصی چندماهه بگیرید تا تأثیر آن را ببینید. حتی چند دقیقه استراحت کوتاه می‌تواند خستگی را کاهش داده و تمرکز را بهبود بخشد. استراحت‌های صبحگاهی و بعد از کارهای فکری سنگین بهترین اثر را دارند.
فعالیت فیزیکی
- پیاده‌روی کوتاه، کشش عضلانی، یا حتی چند دقیقه حرکت روی دوچرخه ثابت، بهترین راه برای بازیابی انرژی هستند.
آرامش ذهنی
- تمرینات آرام‌سازی عضلانی و مدیتیشن می‌توانند تمرکز و خلاقیت را تقویت کنند.
تعامل اجتماعی
- ارتباط مثبت با همکاران در زمان استراحت، باعث بهبود روحیه و همکاری می‌شود.
فرصتی برای خلاقیت
- گاهی اوقات استراحت فرصتی برای ایده‌پردازی و تفکر خلاقانه است. بسیاری از ایده‌های بزرگ در جلسات غیررسمی و استراحت‌های گروهی شکل گرفته‌اند.
خودمختاری
- افراد باید بتوانند نوع استراحت خود را انتخاب کنند، چه یک پیاده‌روی کوتاه، چه انجام یک کار شخصی مثل بردن ماشین به کارواش یا خرید ضروری
چگونه فرهنگ استراحت را در سازمان تقویت کنیم؟
رهبران نقش مهمی در شکل‌دادن به فرهنگی دارند که از استراحت‌های سالم حمایت کند. برای این کار:
نگرش خود را تغییر دهید
- استراحت، زمان از‌دست‌رفته نیست؛ بلکه یک سرمایه‌گذاری در عملکرد آینده است.
استراحت را عادی و مورد حمایت قرار دهید
- به کارمندان نشان دهید که استفاده از مرخصی و استراحت برای سازمان مفید است.
فشار برای همیشه آنلاین‌بودن را کاهش دهید
- از سیاست‌های سختگیرانه‌ای که کارکنان را مجبور به حضور مداوم در جلسات و پاسخ‌دهی فوری می‌کند، خودداری کنید.
اعتماد کنید
- تحقیقات نشان می‌دهد که کارکنان، اگر آزادی انتخاب داشته باشند، به‌طور طبیعی بین استراحت و کار تعادل ایجاد می‌کنند.
آینده کار مستلزم تغییر نگرش است. استراحت‌ها مانع موفقیت نیستند؛ بلکه پایه و اساس آن را تشکیل می‌دهند. افراد پس از یک استراحت خوب، تیزبین‌تر، خلاق‌تر و درگیرتر با کار خود بازمی‌گردند. تیم‌هایی که استراحت را عادی می‌کنند، همکاری بهتری دارند و عملکرد پایدارتری دارند. و سازمان‌هایی که زمان بازیابی را در فرهنگ خود می‌گنجانند، تاب‌آوری، نوآوری و حفظ استعدادهای خود را بهبود می‌بخشند.
بدون دیدگاه